Trochę ikonografii

Immaculata Conception (Niepokalane Poczęcie) oznacza, że Maryja urodziła się wolna od grzechu pierworodnego, ponieważ jeszcze przed swym urodzeniem została wybrana na Matkę Bożą. Dogmat ten ogłoszono w XVI wieku i początkowo Kościół uważał go za herezję. W Hiszpanii natomiast rozpowszechnił się dość szybko i zyskał wielu zwolenników, którzy musieli czekać do połowy XIX wieku na oficjalne uznanie tej zasady przez władze Kościoła. 

Ikonografia przedstawienia opiera się na słowach z Apokalipsy: 'I ukazał się cud wielki na niebie: Niewiasta odziana w słońce, z księżycem pod stopami w koronie z dwunastu gwiazd'.

Francisco Pacheco dokładnie opisał, jak powinna wyglądać Maria Panna w Immaculata Conception: nie może mieć więcej niż dwanaście - trzynaście lat, poważne oczy, zaróżowione policzki, lekko złociste włosy, ubrana w białą tunikę i błękitny płaszcz, oświetla ją słońce, na głowie ma koronę z gwiazd, a pod jej stopami znajduje się sierp księżyca. 

Murillo w swoich licznych przedstawieniach Immaculaty niezupełnie stosował się do wskazówek Pacheco. U artysty Maria nie nosi korony z gwiazd, nie zawsze też widoczny jest sierp księżyca pod stopami - np. w wersji z Ermitażu. Ale przywoływany już obraz z kolekcji Roberta Walpole'a wydaje się najbardziej dojrzałą wersją, gdzie moment unoszenia się na obłoku został najlepiej uchwycony.

Jeszcze jedna Immaculata, nazywana Immaculatą Soulta, ponieważ prawdopodobnie to ta wersja, którą marszałek ukradł lub próbował ukraść z katedry w Sewilli, dziś znajduje się w Prado:   

Murillo, 1678

  O tej wersji pisał Teodor Tripplin w swoich wspomnieniach z podróży do Hiszpanii i Portugalii, ale to już zupełnie inna historia:-)


Informacje o ikonografii Immaculaty można znaleźć w Wielkich Malarzach, w zeszycie o Murillo. Traktat, w którym Pacheco opisuje jak powinna wyglądać Maria w przedstawieniu Immaculaty nosi tytuł 'El Arte de la Pintura' (1639).