Włosko-hiszpańskie znajomości

Dziś trochę Włoch, ale ze szczyptą Hiszpanii.

Informacje o Partii szachów Sofonisby Anguissoli, która dziś znajduje się w Muzeum Narodowym w Poznaniu można znaleźć m.in. w Rediscoveries in Art Haskella. Obraz pochodzi z kolekcji Luciena Bonaparte. Atanazy Raczyński kupił go w 1823 roku w Paryżu za 3.000 franków. Przed 1734 Partia szachów znajdowała się w Palazzo del Giardino w Parmie, potem w Muzeo Nazionale w Neapolu, skąd zabrał ją Bonaparte.

Anguissola (ok. 1532-1625) pochodziła z Cremony, a uczyła się u Campiego. Od 1559 roku była nadworną malarką Filipa II Hiszpańskiego. Do Włoch wróciła w 1580 roku.

Partia szachów przedstawia trzy siostry artystki - Lucię, Minerwę i Europę, grające w szachy oraz piastunkę, która nie pasuje do całej sceny - ta część obrazu została prawdopodobnie przemalowana.

Sofonisba Anguissola, 1555(?)

Sofonisba malowała później inne portrety swych pięciu sióstr, brata i ojca, w wizerunkach pojedynczych i grupowych oraz serię autoportretów od wczesnej młodości aż po wiek dojrzały.

Inne portrety rodzinne malarki można znaleźć tutaj.

Informacje o Anguissoli pochodzą z katalogu wystawy w MN w Poznaniu 'Galeria Atanazego Raczyńskiego', Poznań 1981.

Malarstwo hiszpańskie w Ermitażu

Pierwsze dzieła hiszpańskie zostały włączone do Ermitażu przez Katarzynę II. Boy with a dog Murilla zakupił w Paryżu Denis Diderot.

Katarzyna od chwili objęcia tronu chciała stworzyć kolekcję, która rozsławiłaby ją samą i cesarstwo rosyjskie. W Paryżu przebywali mniej lub bardziej znani agenci - Dymitr Aleksandrowicz Golicyn i generał Becki, którzy bywali u Madame Geoffrin, Grimm czy hrabia Szuwałow. Jednak Katarzyna wiedziała, że zakupy we Francji wymagają obecności rodowitego Francuza, który posiadałby nieprzeciętny smak artystyczny a do tego byłby dobrym dyplomatą. Wybór padł na Denisa Diderota. Diderot był przez długie lata agentem carycy i dobrze wywiązywał się ze swego zadania. Chłopiec z psem pochodził z kolekcji E.-F. Choiseula i został włączony do Ermitażu w 1772 roku. Inne informacje podaje Cabanne. Pisze, że na licytacji kolekcji Choiseula Diderot kupił dwa obrazy Murilla: Młody wieśniak i Młoda wieśniaczka. Niewykluczone, że Chłopiec z psem to pierwszy z tych obrazów. W 1774 zbiory powiększyły się o Luncheon Velázqueza (taka a nie inna atrybucja pojawiła się dopiero w 1895, można podejrzewać, że w Ermitażu obraz znalazł się jako dzieło innego artysty).

Następnie była kolekcja Brühla i wymieniony wcześniej Święty Hieronim, a w 1779 Immaculata Conception z kolekcji Walpole'a. W międzyczasie - rok 1768, zbiory Ermitażu powiększyły się o Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu Murilla, który pochodził z kolekcji N. Gaignata. Co wiemy o Gaignacie? Cabanne o jego kolekcji nie wspomina.

Reszta jutro bo autorka wybiera się na 'Matkę Teresę od kotów':-)

Trochę ikonografii

Immaculata Conception (Niepokalane Poczęcie) oznacza, że Maryja urodziła się wolna od grzechu pierworodnego, ponieważ jeszcze przed swym urodzeniem została wybrana na Matkę Bożą. Dogmat ten ogłoszono w XVI wieku i początkowo Kościół uważał go za herezję. W Hiszpanii natomiast rozpowszechnił się dość szybko i zyskał wielu zwolenników, którzy musieli czekać do połowy XIX wieku na oficjalne uznanie tej zasady przez władze Kościoła. 

Ikonografia przedstawienia opiera się na słowach z Apokalipsy: 'I ukazał się cud wielki na niebie: Niewiasta odziana w słońce, z księżycem pod stopami w koronie z dwunastu gwiazd'.

Francisco Pacheco dokładnie opisał, jak powinna wyglądać Maria Panna w Immaculata Conception: nie może mieć więcej niż dwanaście - trzynaście lat, poważne oczy, zaróżowione policzki, lekko złociste włosy, ubrana w białą tunikę i błękitny płaszcz, oświetla ją słońce, na głowie ma koronę z gwiazd, a pod jej stopami znajduje się sierp księżyca. 

Crozat i Walpole

Oprócz kolekcji hrabiego z Drezna, która została włączona do zbiorów Ermitażu w 1769 roku Katarzyna kupiła kilka innych, wielkich kolekcji. Najświetniejsza była kolekcja Pierre'a Crozata, najbardziej interesująca ze względu na malarstwo hiszpańskie - lorda Walpole'a. Ta druga do Ermitażu została włączona w 1779 roku, liczyła 198 obrazów. Kilka informacji o Sir Robercie Walpole: był pierwszym ministrem za Jerzego I i Jerzego II, właścicielem Houghton Hall. Sprzedaż jego kolekcji była dyskutowana w parlamencie angielskim, spadkobiercom Walpole'a zapłacono 36 000 funtów.

Katarzyna II i jej kolekcja

Na początek iberyjsko ale nie w Polsce.

Katarzyna II była córką gubernatora szczecińskiego, księcia Christiana Augusta von Anhalt-Zerbst. W rzeczywistości nosiła imię Zofia, a nazywano ją Figchen. W wieku 15 lat poślubiła Piotra, który po śmierci carycy Elżbiety zasiadł na tronie. Nie panował długo, po 6 miesiącach został zamordowany, a Zofię ogłoszono 'Jaśnie Oświeconą i Najpotężniejszą Księżną i Panią, Katarzyną Drugą, Cesarzową i Samowładczynią Wszechrosji'.